Loãng Xương Có Chữa Được Không - Hiểu Để Là Bác Sĩ Của Chính Mình!

Khi bước vào tuổi trung niên, cơ thể chúng ta sẽ trải qua nhiều thay đổi. Một số thay đổi có thể dễ nhận thấy hơn, như những nếp nhăn trên khuôn mặt hay sự chậm rãi trong từng bước chân. Tuy nhiên, có một thay đổi đang diễn ra âm thầm bên trong cơ thể chúng ta mà ít ai để ý, đó là bệnh loãng xương. Vậy loãng xương có chữa được không?

I. Bệnh loãng xương là gì?

Xương của chúng ta không phải là cấu trúc cố định. Trên thực tế, xương liên tục được tạo mới và phá hủy trong một quá trình gọi là "remodeling". Các tế bào xương osteoblasts giúp tạo xương mới, trong khi osteoclasts phá hủy xương cũ. Trong tình trạng khỏe mạnh, hai quá trình này cân bằng.

Tuy nhiên, với tuổi tác hoặc do một số yếu tố khác, quá trình này có thể bị mất cân bằng, dẫn đến bệnh loãng xương - quá trình mất xương diễn ra nhanh hơn quá trình tạo xương mới. Điều này làm giảm mật độ xương, khiến chúng trở nên mỏng manh và dễ gãy.

Quá trình mất xương diễn ra nhanh hơn quá trình tạo xương mới gây ra bệnh loãng xương (Ảnh: Sưu tầm)

II. Triệu chứng của bệnh loãng xương

Bệnh loãng xương, còn được gọi là osteoporosis, thường diễn tiến âm thầm và có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi xảy ra gãy xương. Nhưng bạn cần phải hiểu rằng, dù không có triệu chứng rõ ràng, việc mất mật độ xương vẫn đang diễn ra.

Dưới đây là một số triệu chứng và biểu hiện loãng xương cần lưu ý:

• Sụt giảm chiều cao: Khi xương đốt sống bị suy yếu và gãy nhỏ, chiều cao có thể bị giảm đi.

• Đau lưng: Đau lưng, đặc biệt là đau nhức không rõ nguyên nhân, có thể là kết quả của các xương đốt sống bị gãy hoặc suy yếu. Điều này có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi bạn vận động hoặc nâng vật nặng.

Đau lưng là một trong những triệu chứng của bệnh loãng xương (Ảnh: Sưu tầm)

• Khả năng vận động yếu: Sức mạnh và sự linh hoạt có thể giảm, gây ra khó khăn khi vận động hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày.

• Dễ bị gãy xương: Gãy xương có thể xảy ra dễ dàng hơn, thậm chí từ các tác động nhỏ như va chạm nhẹ hoặc té ngã.

Gãy xương là triệu chứng nguy hiểm của bệnh loãng xương (Ảnh: Sưu tầm)

III. Nguyên nhân gây loãng xương

Bệnh loãng xương là kết quả của việc mất cân bằng trong quá trình tái tạo xương, khi mức độ phá hủy xương vượt quá mức độ xây dựng lại. Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này:

1. Độ tuổi

• Ảnh hưởng của tuổi tác: Khi tuổi tăng lên, xương mất dần mật độ và sức mạnh, làm tăng nguy cơ loãng xương. Đặc biệt phụ nữ sau tuổi 50, tốc độ mất xương tăng nhanh.

• Quá trình lão hóa: Quá trình lão hóa tự nhiên làm giảm khả năng tái tạo xương, khiến xương trở nên mỏng manh hơn.

Tuổi tác càng cao là nguyên nhân dẫn đến loãng xương (Ảnh: Sưu tầm)

2. Giới tính và mãn kinh

• Giảm sản xuất hormone: Mức estrogen giảm sau mãn kinh ở phụ nữ, và testosterone giảm ở nam giới khi tuổi tác tăng có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng của xương. 

• Phụ nữ mãn kinh có nguy cơ cao mắc bệnh loãng xương do mức estrogen giảm. Bởi vì estrogen là hormone giúp bảo vệ xương.

3. Yếu tố di truyền và gia đình

Một số người có xu hướng gia tăng nguy cơ mắc bệnh nếu trong gia đình có lịch sử mắc bệnh loãng xương.

4. Chế độ ăn uống thiếu cân đối

5. Lối sống

• Ít vận động: Lối sống ít vận động hoặc không tập thể dục có thể làm yếu xương.

• Hút thuốc lá: Hút thuốc có thể gây hại cho xương, làm chậm quá trình tái tạo xương và tăng nguy cơ loãng xương.

• Uống rượu: Uống rượu quá mức cũng gây ảnh hưởng xấu đến xương và tăng nguy cơ loãng xương.

6. Bệnh lý hoặc tình trạng y khoa khác

- Các bệnh về tuyến giáp: Các rối loạn ở tuyến giáp có thể gây ảnh hưởng đến sự cân bằng của xương.

- Bệnh lý gan và thận: Các bệnh về gan và thận có thể ảnh hưởng đến việc chuyển hóa canxi và Vitamin D.

- Dùng thuốc corticoid kéo dài: Những người sử dụng corticoid (như prednisone) trong thời gian dài có nguy cơ cao mắc bệnh loãng xương. Thuốc này có thể ảnh hưởng đến quá trình tái tạo xương.

Dùng thuốc corticoid kéo dài có thể ảnh hưởng đến quá trình tái tạo xương (Ảnh: Sưu tầm)

IV. Bệnh loãng xương có chữa được không?

Bệnh loãng xương không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng việc điều trị và kiểm soát đúng cách có thể làm chậm quá trình tiến triển của bệnh và giảm nguy cơ gãy xương.

1. Thuốc điều trị (tham khảo)

- Bisphosphonates:

• Vai trò: Là loại thuốc chính trong điều trị bệnh loãng xương. Chúng làm chậm quá trình phá hủy xương. Ví dụ: Alendronate, Risedronate, Ibandronate.

• Cách dùng: Thường được dùng qua đường uống hoặc qua tiêm.

- Hormone thay thế:

• Ở phụ nữ: Estrogen hoặc liệu pháp hormone thay thế có thể được sử dụng đối với phụ nữ sau mãn kinh.

• Rủi ro và Lợi ích: Cần thảo luận với bác sĩ về rủi ro và lợi ích, bởi vì hormone thay thế có thể tăng nguy cơ mắc một số bệnh khác.

2. Chế độ ăn uống và lối sống

- Chế độ ăn giàu canxi và vitamin D:

• Thực phẩm: Sữa và sản phẩm từ sữa, rau xanh, cá trích, cá mòi... Hoặc từ thực phẩm bổ sung canxi nếu chế độ ăn hàng ngày không cung cấp đủ.

• Ánh nắng mặt trời: Vitamin D cũng có thể được hấp thụ qua da từ ánh nắng mặt trời.

- Tập luyện đều đặn:

• Tăng cường xương: Các bài tập như đi bộ, chạy bộ và tập luyện kháng lực có thể giúp tăng cường xương.

• Phòng ngừa gãy xương: Nâng cao sức mạnh và cân bằng cơ thể để giảm nguy cơ té ngã (ví dụ: yoga).

V. Cách phòng bệnh loãng xương

Chăm sóc xương không chỉ là việc của bác sĩ; bạn cũng có thể làm nhiều việc mỗi ngày để giữ xương của mình mạnh mẽ và khỏe mạnh.

1. Chế độ ăn cho người loãng xương

Một chế độ ăn uống cân đối và giàu dinh dưỡng là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì xương khỏe mạnh. Dưới đây là các thành phần dinh dưỡng chính cần quan tâm:

- Canxi:

• Tác dụng: Canxi là khoáng chất chính trong xương và răng.

• Nguồn thực phẩm: Sữa, phô mai, cá hồi, cá trích, cá mòi, rau cải và thực phẩm chức năng bổ sung canxi.

(Lưu ý: Bổ sung canxi nên kết hợp với vitamin D để tăng hiệu quả hấp thụ)

Sữa là thức uống giàu canxi (Ảnh: Sưu tầm)

- Vitamin D:

• Tác dụng: Hỗ trợ hấp thụ canxi và giúp xương mạnh mẽ.

• Nguồn thực phẩm (30%): Cá béo (như cá hồi, cá ngừ), trứng, nấm.

• Ánh nắng mặt trời (70%): Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời giúp cơ thể sản xuất vitamin D.

Bổ sung vitamin D từ thực phẩm hoặc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời (Ảnh: Sưu tầm)

- Magnesium (Magie):

• Tác dụng: Phối hợp với canxi giúp tăng cường cấu trúc xương.

• Nguồn thực phẩm: Hạt (như quả óc chó, hạt lanh, hạt bí), ngũ cốc, chocolate đen, chuối...

Magie phối hợp cùng canxi giúp tăng cường cấu trúc xương (Ảnh: Sưu tầm)

- Kẽm:

• Tác dụng: Hỗ trợ sự phát triển và bảo vệ xương.

• Nguồn thực phẩm: Thịt đỏ, hải sản, hạt, lúa mì nguyên cám.

- Vitamin K2:

• Tác dụng: Tham gia vào quá trình khoáng hóa xương, giúp đưa canxi vào đúng vị trí.

• Nguồn thực phẩm: Rau màu xanh, cải xoăn, kim chi, sữa chua, phô mai...

Sữa chua là thực phẩm chứa vitamin K2 có lợi trong quá trình khoáng hóa xương (Ảnh: Sưu tầm)

- Hạn chế thực phẩm gây hại:

• Thức uống caffein: Có thể làm giảm khả năng hấp thụ canxi.

• Rượu và thuốc lá: Có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe xương.

2. Tập thể dục đúng cách

Tập thể dục đúng cách không chỉ giúp tăng cường sức khỏe tổng thể mà còn có tác động tích cực đến sức khỏe xương. 

- Các bài tập tốt cho xương:

• Môn thể thao chịu lực:

  • Ví dụ: Đi bộ, chạy, nhảy dây, và tập tạ giúp tăng cường mật độ xương.

  • Tần suất: Ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày một tuần.

• Môn thể thao giúp tăng cường cân bằng và sự linh hoạt:

  • Ví dụ: Yoga giúp cải thiện cân bằng và giảm nguy cơ té ngã.

Yoga giúp cải thiện cân bằng và giảm nguy cơ té ngã (Ảnh: Sưu tầm)

Lưu ý: Không phải mọi bài tập đều phù hợp với mọi người. Bạn cần tìm hiểu và chọn lựa các bài tập không gây tổn thương đến xương. Cần tránh những bài tập quá mạnh hoặc không phù hợp có thể gây tổn thương cho xương, đặc biệt nếu bạn đã bị loãng xương.

 - Sử dụng dụng cụ và thiết bị an toàn:

• Giày thể thao phù hợp: Chọn đôi giày có độ bám và hỗ trợ tốt để tránh trượt ngã.

• Sử dụng thiết bị hỗ trợ: Như dây đai, tạ nhẹ giúp tập luyện an toàn.

Sử dụng giày thể thao có độ bám để tránh trượt ngã (Ảnh: Sưu tầm)

- Tư vấn chuyên gia:

• Huấn luyện viên cá nhân: Họ có thể hướng dẫn bạn thực hiện các động tác đúng cách, tránh gây hại cho xương.

• Bác sĩ hoặc chuyên gia: Họ có thể đánh giá tình trạng sức khỏe xương của bạn và đề xuất chương trình tập luyện phù hợp.

- Kiểm soát cân nặng:

• Cân nặng ổn định: Duy trì cân nặng ổn định giúp giảm áp lực lên xương. Sự thay đổi cân nặng đột ngột có thể ảnh hưởng đến xương.

- An toàn trong sinh hoạt:

• Chống trượt vấp: Sắp xếp nhà cửa gọn gàng và sử dụng đèn đêm để tránh nguy cơ té ngã dẫn đến gãy xương.

• Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Dùng các dụng cụ hỗ trợ như tay vịn khi cần.

3. Chẩn đoán bệnh loãng xương

• Xét nghiệm mật độ xương (DEXA Scan):

  - Dual-Energy X-ray Absorptiometry (DEXA) là phương pháp chuẩn để đo mật độ xương. Xét nghiệm này sử dụng x-ray ở hai mức năng lượng khác nhau để đánh giá mật độ xương.

• Khi nào nên làm xét nghiệm?

- Phụ nữ trên 50 tuổi và nam giới trên 60 tuổi nên được khuyến nghị làm xét nghiệm DEXA.

- Những người có các yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình, sử dụng corticoid dài hạn, hoặc đã từng bị gãy xương.

• Các xét nghiệm bổ sung:

VI. Kết luận

Qua nội dung trên chắc hẳn chúng ta đã có thể tự trả lời cho mình câu hỏi "loãng xương có chữa được không" rồi đúng không nào? Thông qua bài viết này, hi vọng mọi người sẽ có ý thức bảo vệ xương khỏe mạnh từ khi còn trẻ, để giữ vững bước chân và tiếp tục hưởng thụ cuộc sống sau 60.